به گزارش مشرق، تاسیسات هسته‌ای نطنز در کنار رآکتور آب سنگین خنداب (اراک)، بخش‌های مهمی از فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان را دربرمی‌گیرند که در کنار بخش‌های دیگر چون یو.سی.اف اصفهان، نیروگاه هسته‌ای بوشهر، رآکتور تحقیقاتی تهران، سایت فردو و… جمهوری اسلامی ایران را به یکی از کشورهای دارنده فناوری هسته‌ای تبدیل کرده است. این روزها بیش از یک سال از اعلام رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر کنار کشیدن از توافق هسته‌ای می‌گذرد و حالا جمهوری اسلامی ایران در سالگرد خروج غیر قانونی آمریکا از برجام، براساس تصمیم شورای عالی امنیت ملی که هفته گذشته اعلام شد و البته در چارچوب برجام؛ تصمیم به کاهش تعهدات برجامی خود طبق مواد ۲۶، ۳۶ و ۳۷ در خصوص عبور از سقف تولید و ذخیره اورانیوم غنی شده و آب سنگین گرفته و به طرف‌های باقی مانده در برجام که البته صرفاً در حرف و سخن و در نهایت صدور بیانیه‌های سیاسی دم از لزوم حفظ برجام و تامین حقوق کشورمان می‌زنند مهلت داده تا مطالبات بحق جمهوری اسلامی ایران را که در طول سال‌های گذشته به تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به صورت کامل به برجام پایبند بوده است در زمینه موضوعات نفتی و بانکی برآورده کنند.
بیشتر بخوانید:
سازمان انرژی اتمی ایران به منظور اطلاع رسانه‌ها از چگونگی اجرای تصمیمات اخیر کشور در رابطه با موضوعات فنی مرتبط با برجام، برای اصحاب رسانه بازدیدهایی از مراکز هسته‌ای کشور تدارک دیده که در مرحله اول آن بازدید از مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن (تاسیسات نطنز) برگزار شد. ظهر روز دوشنبه براساس اطلاع قبلی اصحاب رسانه که شامل خبرنگاران، سردبیران و مدیران کل اخبار برخی رسانه‌ها می‌شد از مقابل سازمان انرژی اتمی با اتوبوس به سمت مجتمع غنی‌سازی شهید احمدی روشن حرکت کردیم. مجتمع شهید احمدی‌روشن، همان تاسیسات نطنز است که بهمن ۱۳۹۰ به نام شهید احمدی روشن که دی همان سال در حادثه تروریستی به شهادت رسیده بود، تغییر نام داد.
طبقه حساس
حدود ساعت ۴ بعدازظهر به مجتمع رسیدیم؛ جایی حد فاصل شهرهای کاشان و نطنز که تا چشم کار می‌کند بیابان است. البته خشکی بیابان در این منطقه با چاشنی امنیتی بودن در هم آمیخته و پدافند هوایی که برای محافظت از تاسیسات هسته‌ای مستقر شده در جای‌جای این منطقه به چشم می‌خورد. مجتمع نطنز به نام شهید احمدی روشن نامگذاری شده و همین نام کفایت می‌کند تا بدانیم که بهای سنگینی برای به دست آمدن هر آنچه در این مجتمع و سایر تاسیسات هسته‌ای ایران در دیگر مناطق وجود دارد، پرداخته شده است.
حدود ساعت ۴ بعدازظهر به مجتمع رسیدیم؛ جایی حد فاصل شهرهای کاشان و نطنز که تا چشم کار می‌کند بیابان است. البته خشکی بیابان در این منطقه با چاشنی امنیتی بودن در هم آمیخته و پدافند هوایی که برای محافظت از تاسیسات هسته‌ای مستقر شده در جای‌جای این منطقه به چشم می‌خورد. مجتمع نطنز به نام شهید احمدی روشن نامگذاری شده و همین نام کفایت می‌کند تا بدانیم که بهای سنگینی برای به دست آمدن هر آنچه در این مجتمع و سایر تاسیسات هسته‌ای ایران در دیگر مناطق وجود دارد، پرداخته شده است.
از ابتدای ورود به مجتمع، تدابیر امنیتی برقرار است و پس از مطابقت دادن اسامی افراد معرفی شده با کارت شناسایی آنها، رفت‌و آمد در داخل مجموعه صرفاً با اتوبوس‌های درون تاسیسات صورت می‌گیرد.تاسیسات هسته‌ای نطنز بخش عمده‌ای از سانتریفیوژهای فعال کشورمان را در بر می‌گیرد. این مجتمع در سه طبقه زیر زمین ساخته شده و سانتریفیوژها در طبقه دو در حال چرخش هستند.
با اتوبوس به سمت سالن‌هایی که سانتریفیوژها در آنجا مستقر بودند حرکت کردیم. با اتوبوس به طبقه زیرین یکی از ساختمان‌ها رفته و پس از پیاده شدن به سمت سالن اصلی سانتریفیوژهای در حال کار حرکت کردیم. در ابتدای ورودی سالن همه ملزم به پوشیدن روپوش مخصوص، پاپوش و کلاه شدیم و سپس داخل سالن رفتیم؛ سالنی که براساس گزارش کارشناس سازمان انرژی اتمی، ۵۰۶۰ سانتریفیوژ در آنجا در حال فعالیت است. سوت ممتدی در سالن به گوش می‌رسد که به گفته کارشناس مربوطه نشان می‌دهد سانتریفیوژها به درستی و با سرعت هزار دور بر ثانیه در حال چرخش است.
پیش از برجام در این سایت حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ قرار داشت که از میان آنها ۹۰۰۰ سانتریفیوژ در سه واحد فعال بود و بقیه غیرفعال بودند. بعد از برجام ده هزار سانتریفیوژ غیرفعال و ۳۰۰۰ سانتریفیوژ فعال، جمع آوری شد و در حال حاضر فقط دو واحد با ظرفیت ۵۰۶۰ سانتریفیوژ در حال فعالیت است.در سالن و روی دیوارها عکس‌هایی از برخی شهدا از جمله شهدای هسته‌ای به چشم می‌خورد.
در این بخش یکی از کارشناسان توضیحی از روند کار سانتریفیوژهای نسل اول یا همان آی.آر .۱ که در آنجا مستقر بودند ارائه کرد و گفت، این مجتمع شامل واحد خوراک‌دهی، سالن زنجیره‌های سانتریفیوژ، واحد محصول‌گیری و اتاق کنترل است. سانتریفیوژهای مستقر در نطنز که در حال حاضر ۵۰۶۰ سانتریفیوژ از نوع آی.آر .۱ هستند قابلیت غنی‌سازی در حد یک سو را دارند. به گفته کارشناس سازمان انرژی اتمی، ۲۰ فروردین امسال زنجیره ۲۰ تایی سانتریفیوژ آی.آر .۶ در این مجموعه نصب شده است. این کارشناس ادامه داد: تمام مراحل ساخت این سانتریفیوژها در مرکز مدرن مونتاژ سانتریفیوژ که بنا به دستور رهبری آماده شده، انجام شده است.
همه چیز زیر نظر آژانس
سپس به سالن دیگر رفتیم که در آنجا پمپ‌های خلائی وجود داشت که تاسیسات را تحت خلأ نگه می‌دارد. براساس سخنان کارشناس مربوط اگر خلأ شکسته شود کار ماشین‌ها با مشکل مواجه می‌شود که اتفاقاً یکی از خرابکاری‌هایی که در گذشته کشف شده در همین بخش بوده است.
ماشین‌های خلأ همگی بومی و ساخت داخل هستند که بر همین اساس کنترل و رسیدگی به آنها راحت‌تر انجام می‌شود. کارشناس سازمان می‌گوید طراحی این مکان و شکل سالن‌ها صددرصد داخلی است، اما ماشین‌های مستقر شده براساس الگوی خارجی هستند.در راهروها نوشته‌هایی روی چند جعبه با این مضمون که «لطفا دست نزنید، پلمب آژانس است» جلب توجه می‌کند. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی که خبرنگاران و مدیران رسانه‌ها را در این بازدید همراهی می‌کرد در توضیح آن نوشته‌ها گفت این جعبه ها، دستگاه غناسنج هستند که صرفاً ماموران آژانس می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.
همچنین تعدادی دوربین آبی رنگ و دوربین‌های دیگری نیز در راهروها دیده می‌شد که به گفته کمالوندی، دوربین‌های رنگ روشن متعلق به ایران است و دوربین‌های رنگ آبی متعلق به آژانس است که البته به جایی وصل نیست و عکس‌هایی که توسط این دوربین‌ها گرفته می‌شود در حافظه جانبی آن ذخیره می‌شود. کار این دوربین‌ها این است که فریم به فریم عکس می‌گیرند و صرفاً در مواردی که آژانس تشخیص دهد در حضور نماینده‌شان دوربین‌ها باز شده و عکس‌های مورد نظر در همان محل دیده می‌شوند و پرینت آن عکس در اختیار نماینده آژانس قرار می‌گیرد. به هیچ عنوان ذخیره عکس‌ها به نماینده آژانس ارائه نمی‌شود و توسط سازمان معدوم می‌شوند.
از کارشناس مجموعه در مورد اقدام عملی و مشهود ایران در زمینه کاهش تعهدات برجامی در این تاسیسات پرسیده شد که گفت: از امروز ظرفیت تولید خود را بدون تغییر تعداد ماشین‌ها به چهاربرابر می‌رسانیم به این معنا که اگر تا دیروز همین ماشین‌ها غنی‌سازی ۵/۳ درصدی را انجام می‌دادند از امروز سرعت آن چهار برابر می‌شود.
وی گفت در عرصه تحقیق و توسعه، ایران فقط در ابتدا سانتریفیوژ آی.آر .۱ در اختیار داشت که با تلاش مضاعف و همت فراوان اکنون ماشین‌های آی.آر .۴، آی.آر .۶ و آی.آر .۲. ام، برای استفاده‌های آتی به سطح تکنولوژیک مطلوب رسانده شده‌اند و ماشین‌های سانتریفیوژ دیگر در حال تست و پیشرفت هستند.
سانتریفیوژها در انبار
سپس به سالن دیگری که محل نگهداری سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده پس از برجام بود، رفتیم. در آن سالن تعداد بسیاری سانتریفیوژ نسل یک و دو وجود داشت که کارشناس مربوط با اشاره به برخی انتقاداتی که در طول این سال‌ها مبنی بر احتمال صدمه دیدن سانتریفیوژهای جمع‌آوری شده و از بین رفتن برخی لوازم مربوط به آنها وجود دارد، گفت همان‌طور که می‌بینید تمام شیرآلات، فشارسنج‌ها و… کدگذاری شده تا مشخص شود از چه جایی باز شده و در صورت لزوم و به محض صدور دستور برای راه اندازی دوباره آنها بتوان در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آنها را به‌کار گرفت. کمالوندی نیز در تایید گفته‌های کارشناس مربوط گفت، زمانی که سانتریفیوژها جمع آوری می‌شد باید به نحوی بود که برگرداندن آن به‌سرعت انجام گیرد.
در عین حال کمالوندی نیز به این موضوع اشاره کرد که اگر نیازی به استفاده از سانتریفیوژهای بیشتری شود، قطعاً از نسل جدید آن استفاده می‌شود و این سانتریفیوژها برای جایگزینی سانتریفیوژهایی است که در حال حاضر در حال
کار کردن هستند، چرا که بعد از مدتی نیاز است سانتریفیوژها جایگزین شوند.
پلمب بر سالن اختلاط
در مرحله بعد به بازدید سالن اختلاط رفتیم؛ سالنی که پشت پنجره آن نوشته شده بود «مراقب پلمب آژانس و سیم آن باشید» به این ترتیب از آنجا که این سالن تحت نظارت آژانس بود صرفاً از پشت پنجره اجازه بازدید داشتیم.
در این سالن براساس توضیح یکی از کارشناسان میزان غنایی که کشورهای خریدار می‌خواهند مشخص می‌شود و سیلندرهای مختلف با غناهای مختلف در آن وجود دارد که مواد تحت کنترل است.
در آخرین مرحله بازدید از مجتمع غنی‌سازی به یکی دیگر از ساختمان‌هایی رفتیم که «مرکز مونتاژ سانتریفیوژ ایران» است. قبل از ورود به این سالن طبق معمول سالن‌های دیگر، روپوش مخصوص و پاپوش‌های مخصوص پوشیدیم با این تفاوت که باید قبل از ورود به سالن از دستگاهی که پنج نفر پنج نفر از آن عبور می‌کردیم به سالن اصلی برویم. این دستگاه که نام انگلیسی آن Air shower است برای زدودن هر نوع گرد و غبار از بازدیدکنندگان هوا را به شدت بر آنها می‌دمد، چرا که به گفته مسؤولان، کوچک‌ترین تماس گرد و غبار با دستگاه‌ها ممکن است موجب خرابی آنها شود.
در این بخش به دلیل حساسیت بالای آن برخلاف سالن‌های دیگر، کارکنان آن کلاه‌های پارچه‌ای شکل که تمام سر و گردن آنها را پوشانده بود به سر داشتند. البته بازدید از قسمت‌های مختلف این مرکز از جمله سالن‌های اتاق شست‌وشو، بالانس قطعات، بالانس روتور، تست دور نهایی، مونتاژ روتور و… با عجله بیشتری حتی نسبت به بخش‌های دیگر صورت گرفت.پس از پایان بازدید، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در نشست خبری اعلام کرد دو هفته آینده و بعد از ماه رمضان بازدید دیگری از آب سنگین اراک برای خبرنگاران تدارک دیده شده است.
۰۰:۲۳ - ۱۳۹۸/۰۳/۰۲
